Katalog biskupów krakowskich

Katalog biskupów krakowskich. Najstarszy znany spis biskupów krakowskich, napisany kaligraficznym pismem w języku łacińskim. Poczet biskupów krakowskich pochodzi z II połowy XIII wieku. Znajduje się on w tym samym rękopisie co Rocznik kapituły krakowskiej, a spisany został na ostatniej stronicy owego rocznika. Imiona biskupów do Prandoty włącznie wyszły spod ręki tego samego autora. Reszta, od wstąpienia na krakowski tron biskupi Pawła w roku 1267, stanowi dopisek czasów późniejszych.

Prohorius. Proculphus. Poppo. Gompo. Rachelinus. Aaron archiepiscopus quintus. Sula cognominatus Lambertus. Beatus Stanizlaus martir. Item Lambertus. Balduinus. Maurus Radost. Robertus. Matheus. Gedco. Fulco. Wincencius. Ivo. Wizlaus. Prandota, sub quo dictus beatus Stanyzlaus episcopus et martir gloriosus canonizatur et cathalogo sanctorum ascribitur. Paulus. Procoppius. Iohannes dictus Muschata. Nankerus. Iohannes Grodonis. Petrus dictus Syrzicz 26. Bodzatha episcopus obiit. Florianus episcopus Cracoviensis. Zavissius episcopus Cracoviensis. Iohannes Radliza episcopus Cracoviensis 30. Petrus episcopus Cracoviensis et doctor utriusque iuris, pius pater, 31. Albertus Iastrzambecz de Lubnicza 32. Sbigneus Iohanis de Oleschnicza 33. Thomas de Strzampnio, doctor, 34. Iacobus de Szenno, de domo Dambno. Iohannes Gruszczinsky de domo Rosze. Iohannes Lutkonis de Brzesze, utriusque iuris doctor de domo Doliwa. Iohannes Rzeschowszky de domo Polukoze.

Wersja łacińska według tekstu ustalonego przez Augusta Bielowskiego, Katalog biskupów krakowskich, [w:] Monumenta Poloniae Historica, T. 2, s. 816, Warszawa 1961.

Historyczność dwóch pierwszych biskupów wymienionych w Katalogu biskupów krakowskich wywołała szeroką dyskusję w kręgu polskich mediewistów. Żadne inne źródło nie wspomina o biskupach Prohorze i Prokulfie. Pochodząca z XI wieku relacja kronikarza Thietmara o powołaniu w roku 1000 arcybiskupstwa gnieźnieńskiego oraz utworzeniu trzech podporządkowanych mu biskupstw wymienia jako biskupa krakowskiego Poppona, który znajduje się na trzeciej pozycji Katalogu biskupów krakowskich. Wpis ten według części badaczy nie wyklucza jednak, iż biskupstwo w Krakowie istniało już w II połowie X wieku i powstało za czasów czeskiego panowania. Funkcjonuje również pogląd jakoby Kraków należał w tym czasie do morawskiej diecezji w Ołomuńcu, a wspomniani biskupi często w tym grodzie urzędowali i dlatego wciągnięto ich na listę biskupów krakowskich. To nie wszystko. Zwolennicy tezy o rozszerzeniu misji metodiańskiej na ziemie plemienia Wiślan dowodzą, iż Prohor i Prokulf byli biskupami obrządku słowiańskiego. Wskazuje na to chociażby greckie brzmienie imienia Prochoros. Informację o podboju i chrystianizacji Wiślan przez księcia Wielkomorawskiego Świętopełka znajdujemy w Żywocie świętego Metodego nazywanym również Legendą Panońską.