Po śmierci Mieszka I Państwo Gnieźnieńskie wraz z przyległościami zostało podzielone pomiędzy jego spadkobierców. Jak wiadomo poza Bolesławem, pierworodnym synem z Dobrawy, miał Mieszko trzech synów pochodzących z małżeństwa z Odą, mianowicie Mieszka, Świętopełka oraz Lamberta. Nie wiadomo, które działy otrzymali poszczególni synowie, wydaje się jednak, iż władzę zwierzchnią objął Bolesław. Funkcjonuje też pogląd, że Chrobry został odsunięty od władzy w Państwie Gnieźnieńskim i sprawował władzę w Małopolsce uznając tam czeskie zwierzchnictwo. W pierwszym okresie swego panowania skupił się więc Bolesław na usunięciu z kraju Ody i jej potomstwa. Uczynił to w roku 995 wykorzystując osłabienie cesarza po klęsce, jaką ten poniósł na Połabiu. Rozprawił się też z opozycją wewnętrzną, prawdopodobnie sympatyzującą z Odą, oślepiając jej liderów w osobach Przybywoja i Odylena, niewykluczone że wywodzących się z bocznej linii Piastów. Należy też w tym miejscu zaznaczyć, że po roku tysięcznym termin Państwo Gnieźnieńskie, jest zastępowany określeniem Polonia.
Kalendarium
995 - Bolesław Chrobry wspierał Ottona III w wyprawie przeciw Obodrytom.
997 - Śmierć biskupa Wojciecha Sławnikowica podczas wyprawy chrystianizacyjnej w Prusach. Bolesław wykupił ciało Wojciecha, ponoć na wagę złota, i złożył do Grobu w Gnieźnie.
1000 - Zjazd Gnieźnieński. Opisując pielgrzymkę cesarza Ottona III do grobu świętego Wojciecha polska historiografia, a konkretniej Kronika Galla Anonima, skupia się na symbolicznym wydźwięku wydarzenia. Gest cesarza, który miał nałożyć na głowę Chrobrego swój diadem oraz wręczyć mu włócznię świętego Maurycego, interpretuje się jako symboliczną koronację ewentualnie jej zapowiedź. Ponadto wskazywać ma na przyszłą pozycję Bolesława jako władcy Słowiańszczyzny w ramach uniwersalistycznej koncepcji cesarstwa, którą to Otto III zamierzał realizować. Bolesław miał ofiarować Ottonowi relikwię w postaci ramienia świętego Wojciecha oraz przekazać mu do dyspozycji trzystu pancernych wojów. Według słów Galla cesarz nadał też Bolesławowi prawo inwestytury biskupów w kraju i na ziemiach podbitych. Relacja niemieckiego kronikarza Thietmara, współczesnego tym wydarzeniom, kładzie nacisk na postanowienia dotyczące organizacji kościelnej. Cesarz ustanowił w Gnieźnie arcybiskupstwo, na którego czele stanął brat świętego Wojciecha Radzim Gaudenty. Utworzone zostały też trzy nowe biskupstwa, w Kołobrzegu (biskup Reinbern), Wrocławiu (biskup Jan) i Krakowie (biskup Poppon), które były podporządkowane arcybiskupstwu gnieźnieńskiemu. Dotychczasowy biskup polski Unger, którego siedziba znajdowała się w Gnieźnie bądź Poznaniu, otrzymał, prawdopodobnie dzięki swoim zabiegom, osobną diecezję w Poznaniu, która nie weszła w skład nowo utworzonej gnieźnieńskiej prowincji kościelnej, stało się to dopiero po śmierci Ungera.
1002 - Bolesław opanował Miśnię, Milsko i Łużyce. Po śmierci Ottona III w Niemczech rozgorzała walka o władzę, a jednym z kandydatów do tronu był Ekkehard, margrabia miśnieński, wierny sojusznik Chrobrego, został on jednak zamordowany. Bolesław wykorzystał sytuację zajmując zbrojnie Miśnię, Milsko i Łużyce. W tym czasie po koronę niemiecką sięgnął syn Henryka Kłótnika, książę bawarski Henryk IV, który rozpoczął panowanie jako Henryk II (późniejszy przydomek Święty). W sierpniu roku 1002 w Merseburgu Sasi uznali nowego króla, a obecny tam Bolesław uzyskał zgodę Henryka II na zatrzymanie nowych zdobyczy, z wyjątkiem Miśni, na zasadzie lenna. Marchia Miśnieńska przypadła w udziale Guncelinowi, bratu zamordowanego Ekkeharda, którego z Chrobrym łączyły bardzo dobre stosunki. Thietmar w swojej kronice nazywa Guncelina bratem Chrobrego. Nie ma do tej pory wyczerpującej odpowiedzi na pytanie co konkretnie kronikarz miał na myśli nazywając tych dwóch braćmi. Należy też wspomnieć o zamachu na życie Chrobrego, który opuszczając Miśnię został zaatakowany i ocalał jedynie dzięki pomocy towarzyszącego mu margrabiego Henryka ze Schweinfurtu. Jest niemal pewne, że za próbą zgładzenia Bolesława stał Henryk II. Wracając do kraju Chrobry w odwecie spalił gród Strzałę i uprowadził jego mieszkańców.
1003 - Zbrojna interwencja i panowanie w Czechach. Pozbawiony władzy w Czechach, na rzecz Władywoja, książę Bolesław III Rudy szukał pomocy poza granicami kraju. Wcześniej sam wygnał swoich braci Jaromira i Udalryka, teraz znalazł się w podobnym położeniu. Bolesławowi III udało się uzyskać poparcie Bolesława Chrobrego, który najechał na Czechy rządzone wówczas przez księcia Jaromira cieszącego się poparciem Henryka II. Interwencja zbrojna Chrobrego powiodła się i Bolesław Rudy po raz kolejny zasiadł na praskim tronie. Natychmiast po objęciu władzy, znany z okrucieństwa Rudy, rozpoczął krwawą rozprawę z opozycją. Wydaje się, iż metody sprawowania władzy przez Bolesława Rudego nie spodobały się Chrobremu. Zwabił go do Krakowa, oślepił , uwięził i sam objął panowanie w Pradze. Zaniepokojony nagłym wzrostem potęgi Chrobrego Henryk II zażądał złożenia mu hołdu lennego z Czech, na co Chrobry nie przystał, mało tego, najechał na sąsiednią Miśnię gdzie zdobył jeńców i łupy, wcześniej próbował Chrobry przekonać margrabiego Guncelina by oddał mu Miśnię dobrowolnie, ten jednak odmówił. Dopiero w roku 1004 Henryk II zdołał zorganizować wyprawę, która położyła kres panowaniu Chrobrego w Pradze. Na tron praski powrócił książę Jaromir. Słowacja i Morawy pozostały póki co przy Polsce.
1004 - Ośmielony wygnaniem Chrobrego z Pragi Henryk II, wspomagany przez Jaromira, wkroczył z armią do Milska i przystąpił do oblężenia grodu w Budziszynie. Ostatecznie Chrobry zdecydował się gród poddać.
1005 - W roku tym Henryk II podjął kolejną wyprawę przeciw Chrobremu. Uczestniczyli w niej, sprzymierzeni z królem niemieckim, pogańscy Lucice. Najeźdźcom udało się przebić przez umocnienia na Odrze i dotrzeć aż w okolice Poznania. Widocznie jednak Henryk II nie miał najmniejszych szans na zdobycie grodu ani na ostateczną rozprawę z księciem Bolesławem gdyż zgodził się na zawarcie z Chrobrym pokoju. Warunki rozejmu nie są znane. Wiemy jedynie, że z ramienia cesarza negocjacje prowadził arcybiskup magdeburski Tagino. Przypuszcza się, iż Chrobry zrzekł się pretensji do Milska i Łużyc. Postanowienia pokoju poznańskiego zbiegają się z przypuszczalną datą utraty Pomorza Zachodniego, dlatego też domniemywa się, iż była to strata na rzecz, wspomagających Henryka II, pogańskich Luciców. Niewykluczone, iż Pomorze Zachodnie uniezależniło się nieco później, około 1007 roku.
1007 - Prawdopodobnie zabiegi Chrobrego, zmierzające do rozerwania sojuszu księcia Jaromira i Lucików z królem niemieckim, doprowadziły do tego, iż Henryk II zdecydował się wypowiedzenie układu pokojowego. Ubiegając działania wojenne Henryka II Chrobry najechał i złupił ziemie arcybiskupstwa magdeburskiego, następnie skierował się na Budziszyn, który zdobył bez trudu i obsadził swoją załogą. Poczynania Chrobrego zakończyły się odzyskaniem Milska i Łużyc.
1010 - Dopiero trzy lata po utracie Budziszyna Henryk II zdecydował się na wyprawę odwetową. Działania wojenne toczyły się głównie na Śląsku. W trakcie wyprawy Henryk II zachorował, co zmusiło go do powrotu do kraju. Dalsze działania militarne zostały przez Chrobrego skutecznie sparaliżowane. Kampania zakończyła się niepowodzeniem.
1013 - Pokój w Merseburgu. Ze względu na planowaną przez Henryka wyprawę do Italii po cesarską koroną i przygotowywaną przez Chrobrego interwencję na Rusi, obu władcom zależało na zawarciu tymczasowego rozejmu. Propozycja zawarcia pokoju miała wyjść od Bolesława Chrobrego. Chrobry złożył Henrykowi hołd z Milska oraz Łużyc i zatrzymał je w charakterze lenna. Pokój został wzmocniony małżeństwem syna Chrobrego Mieszka, późniejszego króla Mieszka II, z siostrzenicą króla Henryka II, Rychezą, córką palatyna reńskiego Ezzona.
1013 - Pierwsza wyprawa Chrobrego na Ruś. Powodem interwencji na Rusi miała być obrona interesów Świętopełka, który wraz z bratem Jarosławem, wystąpił przeciwko ojcu Włodzimierzowi I, kiedy ten zmienił zasady dziedziczenia tronu na korzyść synów pochodzących z kolejnego małżeństwa. W roku 1002 Chrobry zawarł sojusz z księciem Włodzimierzem potwierdzony małżeństwem książęcego syna Świętopełka z nieznaną z imienia córką Bolesława, był więc Świętopełk zięciem Chrobrego. Bunt przeciwko ojcu zakończył się Świętopełka uwięzieniem, taki sam los spotkał jego małżonkę oraz byłego biskupa kołobrzeskiego Reinberna, który przebywał u boku córki Chrobrego jako jej kapelan. Świętopełk odzyskał wolność dopiero po śmierci ojca w 1015 roku. Nieznane są skutki interwencji Bolesława na Rusi, wiemy natomiast, że Chrobrego wspierały niemieckie oddziały.
1015 - W tym roku Henryk II po raz kolejny wyprawia się zbrojnie przeciw Chrobremu. Było kilka powodów dla których cesarz zdecydował się na rozpoczęcie kampanii wojennej. Będąc wasalem cesarza z Milska i Łużyc Chrobry odmówił pomocy zbrojnej i udziału w ekspedycji Henryka II do Italii po cesarską koronę, mimo iż rok wcześniej uzyskał od niego posiłki wojskowe na wyprawę przeciw Rusi. Ponadto Chrobry wysłał swego syna Mieszka z poselstwem do księcia Udalryka by nakłonić go do zerwania sojuszu z cesarzem. Udalryk rządził w Czechach od 1012 roku, kiedy to obalił swego brata Jaromira i uzyskał poparcie Henryka II dla swoich rządów. Misja Mieszka zakończyła się niepowodzeniem, a on sam został przez Udalryka uwięziony. Po powrocie z Italii cesarz zażądał by Chrobry stawił się przed nim osobiście na wiecu w Merseburgu. Bolesław zignorował wezwanie, a kiedy Henryk II zażądał zwrotu lenna Chrobry oświadczył, iż traktuje Milsko i Łużyce jako swoją własność. Rozpoczęła się więc kampania wojenna. Mimo wsparcia ze strony Czech cesarz nie osiągnął żadnych większych sukcesów militarnych i wkrótce, nękany przez wojska Chrobrego, wycofał swoje oddziały.
1017 - Ostatnia kampania wojenna Henryka II przeciw Chrobremu. Po przekroczeniu Odry, w okolicach Krosna, wojska cesarskie skierowały sie na Głogów, odstąpiły jednak od oblężenia i uderzyły na gród Niemcza. Grodu nie udało się cesarzowi zdobyć. W tym samym czasie Mieszko II prowadził z terenu Moraw wyprawę dywersyjną na Czechy Udalryka. Wojska Chrobrego odparły też najazd księcia Jarosława, który sprzymierzony z Henrykiem II zaatakował Brześć. W zaistniałej sytuacji, nie widząc żadnych szans na powodzenie, Henryk II wycofał swe wojska, przez Czechy, do kraju. Rozpoczęły się pertraktacje pokojowe.
1018 - Pokój w Budziszynie. Nie są znane dokładne postanowienia pokoju jaki zawarto w Budziszynie. Przypuszcza się, iż Bolesław Chrobry zatrzymał Milsko i Łużyce. Ziemie te nie były już obciążone żadnymi zobowiązaniami wobec cesarza i stanowiły prawną własność księcia Bolesława. Niewykluczone, iż właśnie w Budziszynie cesarz zgodził się na udzielenie Chrobremu posiłków na kolejną wyprawę na Ruś. Postanowienia miały być potwierdzone i utrwalone poprzez małżeństwo Chrobrego z Odą, córką margrabiego Ekkeharda.
1018 - Druga wyprawa Chrobrego na Ruś. Kolejny raz wyprawił się Bolesław na Ruś by wspomóc swego nieudolnego zięcia Świętopełka. Po śmierci księcia Włodzimierza I Świętopełkowi udało się objąć władzę w państwie. Rządy rozpoczął od wymordowania trzech młodszych braci. Wtedy to przeciw Świętopełkowi wystąpił jego brat Jarosław, zwany później Mądrym. Zdołał on zebrać sojuszników i wygnał Świętopełka z Kijowa. Pokonany oczekiwał na pomoc Chrobrego w Brześciu. W roku 1017 Jarosław miał najechać na Brześć za namową Henryka II, ale wyprawa nie przyniosła spodziewanych rezultatów. Chrobry przekroczył Bug i pokonał wojska Jarosława 22.VII.1018 w bitwie, która przeszła do historii jako Bitwa pod Wołyniem. Następnie Bolesław zdobył Kijów, gdzie przez pewien czas sprawował faktyczną władzę. Wziął też wielkie łupy oraz jeńców, a z siostry Jarosława, księżniczki Przedsławy, uczynił swoją nałożnicę, ponoć wcześniej Chrobry ubiegał się o jej rękę, ale Jarosław odmówił wydania siostry za Chrobrego. Bolesław miał opuścić Kijów w wyniku zatargu ze Świętopełkiem, któremu widocznie nie podobały się przydługie rządy swojego teścia, pragnął sam sprawować władzę. Kiedy Bolesław opuścił Ruś, a Świętopełk pozostał w Kijowie bez opieki teścia, Jarosław Mądry bez trudu odebrał mu władzę i zmusił do ucieczki z kraju. Chrobry więcej nie interweniował w obronie Świętopełka, któremu potomni nadali przydomek Przeklęty. Wracając do kraju Chrobry przyłączył do Polski utracone 981 roku Grody Czerwieńskie. Warto dodać, że i tym razem Bolesławowi towarzyszyły niemieckie posiłki.
1025 - Koronacja królewska. W roku 1024 umarł nieprzychylny Chrobremu cesarz Henryk II, ostatni przedstawiciel dynastii saskich Ludolfingów. W tym samym czasie umarł też blisko związany z Henrykiem II papież Benedykt VIII. Bolesław Chrobry wykorzystał zamieszanie, które towarzyszyło zmianom na tronach, cesarskim oraz piotrowym, i sięgnął po koronę, podnosząc tym samym status swojego państwa do rangi królestwa. Brak niestety szczegółowych informacji dotyczących samej koronacji, prawdopodobnie odbyła się ona w Gnieźnie.
17.VI.1025 - Data śmierci Bolesława I Chrobrego. Chrobry miał trzech synów. Pierworodnym był Bezprym, który pochodził z drugiego małżeństwa Bolesława, jego matką była nieznana z imienia węgierska księżniczka. Kolejnych dwóch synów dała Bolesławowi jego trzecia żona Emnilda, córka zachodniosłowiańskiego Dobromira, ich imiona to Mieszko i Otto. Starszego z nich, Mieszka, Chrobry uczynił swoim spadkobiercą.
| Kronika Polska, Anonim tzw. Gall, tłumaczenie Roman Grodecki, seria: Biblioteka Narodowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1996. |
| Kronika Polska, Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), opracowanie i tłumaczenie Brygida Kürbis, seria: Biblioteka Narodowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1996. |
| Kronika Thietmara, opracowanie i tłumaczenie Marian Zygmunt Jedlicki, posłowie Krzysztof Ożóg, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2014. |
| Oswald Balzer, Genealogia Piastów, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2005. |
| Jerzy Dowiat, Polska - państwem średniowiecznej Europy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1968. |
| Roman Grodecki, Stanisław Zachorowski, Jan Dąbrowski, Dzieje Polski średniowiecznej, T. 1-2, Wydawnictwo Universitas, Kraków 1995. |
| Stanisław Kętrzyński, Polska X-XI wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961. |
| Henryk Łowmiański, Początki Polski, T. 5, Formowanie się państwa polskiego w latach 964–1000, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973. |
| Henryk Łowmiański, Początki Polski, T. 6 (cz. 1-2), Polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985. |
| Gerard Labuda, Pierwsze wieki monarchii piastowskiej, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2012. |
| Stanisław Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002. |
| Stanisław Szczur, Krzysztof Ożóg, Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999. |
| Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do roku 1505, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989. |
| Artur Foryt, Wyprawa Chrobrego na Kijów 1018, Wydawnictwo INFORTeditions, Zabrze - Tarnowskie Góry 2018. |
| Andrzej Feliks Grabski, Bolesław Chrobry, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1964. |
| Marian Zygmunt Jedlicki, Stosunek prawny Polski do Cesarstwa do r. 1000, Wydawnictwo Templum, Wodzisław Śląski 2011. |
| Jerzy Strzelczyk, Bolesław Chrobry, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2014. |
| Przemysław Urbańczyk, Bolesław Chrobry - lew ryczący, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2017. |
| Przemysław Urbańczyk, Co się stało w 1018 roku?, Zysk i S-ka, Poznań 2018. |
